Een veilige werkomgeving op binnenvaartschepen wordt gewaarborgd door een drietal pijlers. Deze pijlers kunnen niet afzonderlijk worden gezien maar hebben een sterke interactie. Wanneer het management van een scheepvaartbedrijf vergeet te investeren in een van deze drie pijlers, worden de investeringen in de andere pijlers een stuk minder effectief.
De eerste pijler is de techniek en het onderhoud van het schip. De techniek is de laatste 20 jaar sterk ontwikkeld. Zo is er bijvoorbeeld geïnvesteerd in brandblusinstallaties in de machinekamer en worden de enkelwandige tankers langzaam uit-gefaseerd en is de nieuwe standaard dubbelwandig. Bovendien is er geïnvesteerd in onderhoudssystemen aan boord. Deze onderhoudssystemen zijn veelal geautomatiseerd en geven precies de taken aan welke uitgevoerd moeten worden.
De tweede pijler zijn de managementsystemen aan boord. De managementsystemen hebben de laatste 10 jaar een sterke ontwikkeling doorgemaakt. De basis voor een managementsysteem is een Risk Assessment. In een Risk Assessment worden de risico’s omschreven voor een specifiek bedrijf en wordt er bepaald hoe men deze risico’s op een acceptabel niveau kan krijgen.
Inmiddels hebben vele rederijen en particulieren ondernemers een gecertificeerd kwaliteits- en veiligheidsmanagementsysteem dat volledig op maat is gemaakt voor hun onderneming. De systemen zijn dan ook van generiek naar bedrijfsspecifiek gegaan wat een goede ontwikkeling is en wat de gedragenheid binnen een organisatie vergroot.
De derde pijler is het personeel. Het personeel aan boord alsmede het personeel op kantoor moet competent zijn om hun taak uit te voeren. Binnenvaartbedrijven alsmede aanverwante bedrijven moeten hier op leren sturen om succesvol te zijn. Dit vereist een andere insteek dan het standaard personeelsbeleid.
Competenties kunnen omschreven worden als specifieke eigenschappen, vaardigheden en kennis van een medewerker. Competentiemanagement is het systematisch en gericht inzetten van de competenties van medewerkers om de doelstellingen van een organisatie te realiseren. De mate waarin een organisatie in staat is om succesvol te opereren, wordt in hoge mate bepaald door de kwaliteit van de medewerkers. Deze medewerkers moeten voldoende competent zijn om een bijdrage te kunnen leveren aan de strategie van het bedrijf en de daarop afgestemde doelstellingen.
De wereld verandert steeds sneller en dit geldt niet op de laatste plaats voor de binnenvaart. De laatste 10 jaar is de binnenvaart ongemerkt ook veranderd. Er wordt meer van organisaties verwacht op het gebied van management, informatieverschaffing, onderhoud etc. Dit betekent dat organisaties en mensen mee moeten veranderen. Deze veranderingen hebben allemaal een weerslag op het management aan boord alsmede op het management aan de wal.
Wanneer een rederij besluit een geautomatiseerd ‘Planned Maintenance System’ in te voeren dan moeten zowel de medewerkers aan boord alsmede de medewerkers aan de wal de competenties hebben om hier mee om te gaan. In plaats van het onderhoud alleen op te schrijven moet dit nu digitaal worden verwerkt. Het digitaal verwerken vereist vaardigheden. Wanneer de bemanning aan boord deze vaardigheden niet bezit en wanneer de technisch verantwoordelijke op kantoor niet weet hoe hij met een dergelijk programma om moet gaan zal het project uiteindelijk niet succesvol zijn.
Hetzelfde geldt bijvoorbeeld wanneer een rederij besluit om met leerling matrozen te gaan werken. Dit is op zich zelf een goed besluit, alleen de leidinggevende aan boord moet wel bepaalde vaardigheden hebben om deze matroos verder te helpen.
De wereld verandert en de binnenvaart verandert mee. Vereiste kennis en vaardigheden van specifieke functies in een binnenvaartbedrijf of ieder willekeurig ander bedrijven veranderen ook. Als een onderneming succesvol wil zijn, zal het moeten sturen op competentiemanagement. Per functiegroep binnen een organisatie zal bepaald moeten worden welke kerncompetenties noodzakelijk zijn. Bij een kapitein is dit al lang niet meer het varen alleen, hij heeft veel meer taken erbij gekregen. Hetzelfde geldt voor de technisch verantwoordelijke voor een groeiende rederij. In het verleden zat de technisch verantwoordelijke veel aan boord, tegenwoordig heeft hij ook andere middelen ter beschikking om het onderhoud op te volgen.
Competentiemanagement moet vooral worden gezien als middel om de organisatie en de mensen in samenhang te ontwikkelen. De kracht van competentiemanagement ligt in de mogelijkheid een brug te slaan tussen de doelstellingen van de organisatie en de medewerkers die binnen de organisatie functioneren. Op zowel strategisch, tactisch en operationeel niveau moet invulling gegeven worden aan het competentiemanagement. In de binnenvaart kunnen we op dit vlak nog heel veel progressie maken!